Malkanderspiegeltje

Van Liesbeth Kok ontving ik de onderstaande anekdote met de vraag “Is dit spelen met affordance?”

Waar ik zelf nog aan dacht vanuit affordance: je verwacht vaker ook vanuit vaste patronen dat iets is zoals overal… en wordt dan verrast:
Bv in het Mondriaan museum in Amersfoort.

Je loopt de toilet in, halletje, linkermuur: wasbak, handdoek ernaast, stukje muur erboven, een spiegel, denk je….
hebben ze dat deel van de muur opengelaten en kijk je bij de herentoilet binnen. Daar dus idem dito.

Ik was er een tijdje geleden met een broer van me. We liepen tegelijk naar binnen, keken beiden in de spiegel…
Niet dus…zagen elkaar. Heel bijzonder.

Conventies en affordances

Hoe hebben conventies met affordances te maken?

In wikipedia wordt het begrip conventie als volgt beschreven:

Een conventie is een afspraak tussen twee of meer partijen, maar vaak tussen alle leden van een grote of kleine gemeenschap.

De aard van een conventie wordt volgens wikipedia bepaald door dimensies in verplichting, bewustheid en situatie.

Donald A. Norman beschrijft in “Affordance, Conventions and Design (Part 2)” (ongeveer op de helft van het artikel) een voorbeeld van een conventie die mogelijkerwijs als affordance zou kunnen worden gezien, maar dat niet is. In dat voorbeeld gaat het over knoppen op websites waarop je kunt klikken. Je kunt eigenlijk overal op proberen te klikken, maar de conventie is je op zo’n knopvorm kunt klikken en dat er dan iets gebeurt. Zoals ik het begrijp is een conventie zoiets als een gewoonte, een gewenning of regel. Een affordance bestaat zonder afspraken.

De afbeelding hierboven is een screenshot uit WordPress, 10 centimeter rechts van de plaats waar de woorden zichtbaar worden die ik nu typ. Vreemd eigenlijk dat ik meteen weet dat ik straks op ‘Publish’ rechtsonder (witte letters in het donkerblauwe kader) moet klikken om dit bericht op de website zichtbaar te maken, en niet op ‘Publish’ (zwarte tekst) linksboven. Iets heeft mij eraan gewend gemaakt om op die blauwe ‘knop’ te klikken. Geen haar op mijn hoofd die eraan denkt om te klikken op die andere ‘Publish’.

Op de website zelf echter zien de meeste klikbare onderdelen eruit als losse tekstjes. Toch lijkt het logisch om daarop te klikken en niet op de meer ‘knop-achtige’ kopteksten – maar ik hoor het graag als iemand dat anders ervaart. Waar zit hier de conventie?

Met dank aan Dineke Manshanden voor de inbreng van dit onderwerp.

Radiator als onconfortabele bank

Na een gesprek over affordances mailde Dineke Manshanden me de volgende affordance-ervaring:

Gisteravond bij de tai chi werd ik me bewust van het feit dat we de brede radiatoren onder de grote ramen in de zaal, gebruiken als zitplek voor als je even moe bent of tijdens de pauze. En dat terwijl er een heleboel stoelen in de zaal staan, maar opgestapeld, dus er een pakken kost moeite. Bovendien zit die radiator helemaal niet lekker.

Blijkbaar hoeft een affordance niet per se comfortabel te zijn!

Hondenhalte

Een affordance kan blijkbaar ook te sterk zijn. Om overlast van hondenpoep tegen te gaan, verzorgt Projectgroep Hondenhalten Groene Long Geestenberg (Eindhoven) de aanwezigheid van hondenpoep-opruimzakjes, verspreid door het park. Hondenbezitters mogen gratis een zakje uit een hondenhalte halen om hetgeen de hond achterlaat op te ruimen.

Maar de hondenhalten bleken wel erg snel leeg tezijn. De projectgroep verzoekt de buurtbewoners via een berichtje op de hondenhalten om zuinig aan te doen met de zakjes.

Vraag aan de projectgroep: Helpt het berichtje?